ترانه ی درد بر زخمی کهن

زمانی که یادنامه ی گلشیری را جمع اوری می کردم ، عارف رمضانی عزیر شعری برایم فرستاد که اقتباسی از داستان گلشیری بود . نه این ترانه و نه هیچ کدام از مطالب یادنامه آن طور که درخورشان بود دیده نشدند که روزها ، روزهای التهاب و تپش انتخابات بود . می خواستم بعد از آن تکلمه یا حاشیه ای بر مطالب منتشره در آن شماره بنویسم که روزهای پس از آن با حوادث غریبش و ماجراهای دردناکش نه دل و دماغی برای من گذاشت بر نوشتن و نه  کسی را سر مطالعه ی  نقد و ادبیات باقی مانده بود در این وانفسا . در این میان اما حیف و دریغم آمد از این ترانه که مناسب این روزها و حال و هوای ماست ، بگذرم . روزهایی که می توان رو در روی چماق به دستان ایستاد و گفت : هی ! دست نگه دارید ! او فقط یک پرنده است؛یک پرنده بود!
...وتازه ترین شعر رویایی شاعر را در سوگ ندا صالحی در این جا بخوانید .
                                        پرنده ، فقط یک پرنده بود ^*
                                                                                                          عارف رمضانی

                        روزي بود روزگاري
                                          شهري بود از قراري
                                                             تو دنياي گل و گشاد

                                                                                  مي گفتنش علي آباد

                                            زمستون و بهار داشت
                                            درختاي چنار داشت
                                            تابستونا خيار داشت

                                            پاییزا هم انار داشت

                        يه صبحي مردم شهر
                                         شدن با همٌه چي قهر
                                                                   با آواز پرنده ها
                                                                   با عر عر چرنده ها
                                                                   با برگ هاي رنگ و وارنگ
                                                                   با خورشيد طلايي رنگ
                                                                               خسته بودن از همشون
                                                                                                       قشنگ نبودن براشون
                      جمع كردن از هر كناره
                                           ديگ و لگن و آهن پاره
                                                                ريختن تو يك كوره ي داغ

                                                                                          ازش ساختن يه دونه تاق

                     گذاشتنش جا آسمون
                                             شد سقفشون از اون زمون
                                                                      يه دونه حباب زدن روش

                                                                                            برق قوي دادن توش

                                                   گذاشتنش جا آفتاب

                                                   شب نداشتن با حباب

                         با اره و بيل و كلنگ
                                           انگار كه مي رن واسه جنگ
                                                                       سروها رو با تيشه زدن
                                                                        گل ها رو از ريشه زدن
                                                                         پرنده ها رو كيش دادن

                                                                        گلدونا رو آتيش دادن

                    خاك ها رو ريختن تو گوني

                                            سبزه نموند تو ايووني

                                        شهر شده بود شهر ِ نمونه

                                       مشكلي نبود، حتي يه دونه

                 نه ميو ميو نه واق واقي

                                        نه بع بعي و نه ديگه ماغي

                صبح ِ سياه، كله ي سحر
                                      قوقولي قوقو نبود تو شهر
                                                               مردم خوب و سر براه
                                                                                     هشت ميزدن از خونه به راه
                                                                                     با اتوبوسا، يابا سواري

                                                                                    هر كي مي رفت، سر ِيه كاري

                 مشغول بودن تا پنج عصر
                                   حقوق داشتن، بي كمو كسر
                                                     يه چيزي مي خوردن ناهارا
                                                                           تو كافه ها، يا توي بارها
                                                                                                پلاس بودن تو سينماها

                                                                                                تو ميدون ها جلو آبنماها

                به بلبل ها زل مي زدن
                                   كه از حلب ساخته بودن
                                                        از سنگاي سياه و سخت
                                                                         ساخته بودن چند تا درخت
                                                                                                برگ هاي سرد وفلزي

                                                                                                با پرنده هاي كاغذي

                                         مثل شكر بود كام ِ شهر
                                         تلخ شد اما، عين زهر
                                                         يه روزي دست ِ بر قضا

                                                                                   مامورا ديدن تو فضا

                                              قناري اي زرد و قشنگ

                                            با بال هاي خوش آب و رنگ

                    آواز مي خونه راس راسي
                                             نذاشته هوش و حواسي
                                                                           بزرگترا حيرون شدن

                                                                                                بچه ها هم خندون شدن

                                      پاسبونا با چوب و سپر
                                      تو ميدون بزرگ شهر
                                      هي داد زدن خبر! خبر!

                                      آآآآي خطر! خطر! خطر!

                    دنبال اون يكي يه دونه
                                         روون شدن خونه به خونه
                                                                       به پنجره به در زدن

                                                                                      به هر سوراخي سر زدن

                                       پشتِ كتابا، رو تاقچه ها
                                       لاي لباسا، تو بقچه ها
                                       اما نبود ازش اثري

                                       از اون بلاي پر زري

                   پيش مي اومد كه كارگرا
                                             يا شوفرا و رفتگرا
                                                             زل مي زدن به گوشه اي

                                                                                    جمع مي شدن تو کوچه اي

                                        خيره نگاش مي كردن

                                        گوش به صداش مي كردن

                مي رسيدن از راه پاسبونا
                                         پشت سرشون آتشنشونا
                                                                   محكم مي بستن درا رو

                                                                                          سمپاشي مي كردن فضا رو

                                                     اما پرنده ي زرنگ

                                                غيب مي شد مثل فشنگ

                   بعد ِ كمي ، يواش يواش
                                         باز همون كاسه بودو آش
                                                                  آواز مي خوند يه جاي ديگه

                                                                                        واسه بچه ها و اوناي ديگه

                                             حرف و حديث ِ همه كس

                                               قناري بودو ديگه بس

             يه روزي دست آخر
                                  آدم بزرگاي شهر
                                                    پشت يه ميز نشستن
                                                                              درا رو از تو بستن
                                                                                                  با اون همه دادو بيداد

                                                                                                  عقلشون بهش قد نمي داد

              روزنا مه هاي رنگارنگ
                                 با عكساي خيلي قشنگ
                                                                     نوشتن كه پرنده

                                                                      واي كه شده برنده!

             اين بار رييساي شهر
                                         زدن به سيم آخر
                                                             قناري رو بهونه كردن

                                                                                       مامورا رو روونه كردن

                                           مردومو از شهر و خونه

                                           بيرون كردن ، دونه دونه

                   همه مي كردن، داد و بيداد
                                                    اما كسي جواب،مگه مي داد!

                                                                                        مرد و زن و پير وجوون

                                            همه شدن از شهر بيرون
                                            مامورا درها رو بستن

                                            پشت سمپاشا نشستن

                تو دستاشون،تلمبه بود
                                          تانكراشون ، قلمبه بود
                                                                  سمپاشي شد، همه جاي شهر

                                                                                                     از نوك پاش، تا فرق سر!

              ميدونا نقاشي شدن
                                     خيابونا آبپاشي شدن
                                                                   كوچه ها آب جارو شدن

                                                                                               آشغالا هم پارو شدن

                                                  از هرج و مرج اثري نبود

                                                 از قناري هم، خبري نبود

                  شهر شده بود باز نمونه
                                              تك شده بود تو اون زمونه
                                                                         درها شدن دونه دونه باز

                                                                                              فرشاي ِ قرمز هم ، دراز

                                  ما مورا واستاده بودن
                                                             دم درا آماده بودن
                                                                         به مردم بگن،خوش آمديد!
                                                                        خوش آمديد ! خوش آمديد!

                                                                                                             خوش آ...

                                  امٌا...

                                   هيچكس نبودش پشت در
                                                            از مرد و زن نبود خبر
                                                                                پير و جوون ،مردم شهر

                                                                                                   با همديگه رفتن سفر

                                دلخسته از علي آباد
                                                        به سوي دنياي ِ آزاد
                                                                                                             خرداد 88

---

*با نگاهی به داستان "پرنده ،فقط یک پرنده بود " از هوشنگ گلشیری

دیگر تمام شد .
چشم های عسلی پیرمرد دیگر چشم به راه کسی به در نمی ماند .
آن چشم ها دیگر به راحتی آب خوردن اشکش سرازیر نمی شود .
من حالا دیگر ریشه ای در این خاک ندارم .
تمام .

افتادن آب در خوابگه مورچگان

رسیدن به  وادی هنر و هنرمند  همواره ذهن هایی را به خود مشغول داشته . این که چه کسانی را می توان به این لقب مفتخر کرد و میزان تعریف هنرمند چه شرایطی را دربرمی گیرد ؟ آیا پیوند هنر و سیاست تنگاتنگ است یا به عبارتی میزان تعهد هنر چیست و الزاما هنرمند می تواند خود را متعهد به جامعه ی خویش فرض کند ؟ آیا هنرمند ،روشنفکر هم هست یا باید باشد ؟ و این که پیوند هنر و روشنفکری در کشورها ی جهان سوم موضوعی از پیش تعریف شده است و هنرمند نمی تواند خود را بری از حوادث و ماجراهای ایجاد شده برجامعه اش بداند که خود همواره به طور مستقیم و غیر مستقیم درمعرض تهدید سیستم حاکم است .

همواره  هنرمندانی بوده اند که نه تنها کاری به جامعه ی روشنفکری نداشته اند و گاه  از این هم پیشتر رفته و به حکومت های توتالیتر نزدیک شده اند که نمونه ی بارز آن بورخس نویسنده ی معروف آرژنتینی ست که کسی در ذات هنری آثار او نمی تواند شکی به خود راه دهد در عین حال نمی توان دیدگاه اجتماعی او را نادیده گرفت . حالا که پس از سال ها خوانندگان با آثار بورخس یا هر نویسنده ی دیگری مواجه می شوند نه به دیدگاه سیاسی او که به ذات آثارش میپردازند که روح آدمی در آن پیداست و متوجه تعهد اصل بورخس به هنر می شوند. اما بورخس تنها یک نمونه است ضمن این که دیدگاه های او و کاری به کار سیاست نداشتنش آسیبی به دیگرانی که مخالف او بوده اند وارد نیاورده است و جز آن درکشورهای جهان سوم یا آن ها که مهر حکومت ها ی توتالیتر را بر چهره دارندکیست که نتواند نام ها را ردیف کند ؟ از میلان کوندرا نویسنده ی چک گرفته در زمان حاضر تا گارسیا لورکا ی بزرگ شاعر اسپانیایی . نمی گویم همه چون سارتر به تعهد هنری  پایبند بوده اند، اما مخالفت چیزی ست که ذات هنرمند را به روشنفکری نزدیک می کند و پیوند می زند .

باز می گردیم بر بحث آغازین ؛هنرمند کیست ؟ و کوتوله های هنری چه کسانی هستند ؟ آیا کسانی  به دلیل اشتغال در کارهایی با فن هنری مثل بازیگری، دوبله و...می توانند لقب هنرمند رابه دوش بکشند بی آن که درکی از ذات هنر داشته باشند و خلاقیت برای آن ها مفهومی  دور از ذهن باشد؟آیا یک نقاش یا خوشنویس به صرف استفاده از رنگ و یادگیری فرم و شکل برازنده ی لقب هنرمند هست یا نه ؟ شاید بله و شاید هم نه اما یک چیز واضح است که جهان هنر ، چون تمامی عرصه های دیگر همواره کوتوله هایی را در خود پرورش داده که به قول فروغ فرخزاد در سرزمینشان " مدارها همواره در صفر درجه مانده اند." 

امروز بیانیه ی جمعی پانصدنفری از بازیگران و برخی کارگردان های تلویزیون را در تبری جستن از گروه معترض مردمی دیدم و قبل از این که بخواهم در موردش اظهار نظری در ذهن خود بپرورم راه برهر تصور پیش فرضی  بر خود بستم . راه هایی چون این که شاید مجبور به صدور به این بیانیه شده اند یا ترس از دست دادن شغلشان درتلویزیون آن ها را به این کار واداشته و...  با این وجود اسامی بیشتر ناشناس آن جمع پانصدنفری راه بر فرض اول را، خود به خود می بست ؛ اگر اجباری در کار بوده چرا نامی ازبزرگان تلویزیون در آن نیست ؟ ان ها که این سال ها تقریبا آبروی نیم بند فیلم ها و
سریال های تلویزیونی را بر دوش دارند . فرض دوم نیز خود به خود محال می نمود ، چون چهره هایی بسیار کارکرده و با تجربه در این لیست دیدم . کسانی که مسلما نمی تواننداحتیاج چندانی به این شغل داشته باشند ، نام هایی چون فریدون جیرانی – که این اواخر علنا بلندگوی تلویزیون شده بود -  یاخانم معصومی که افزایش سنش او را از بازیگری در خیلی نقش ها بر حذر می دارد و به دلیل همین موضوع نقش های کمی برای او متصور است نام های دیگری را جستم که نیافتم ، نام هایی که جوان بودند ، کسانی که تازه به دنبال مطرح کردن خود هستند و چه جایی بهتر از تلویزیون . با خود گفتم آن ها احتمالا می دانند چیزی که هنرمند را ماندگا رمی کند نه ماندن بر شغل که آبرویی ست که ذره ذره می خرد و در طول سالیان انباشت می شود . آن چه هنرمند را در ذهن مردم در طول سالیان ماندگار می‌کند نه اوضاع بد مالی او که اندازه ی او ست که چگونه درقد و قامت خود ظاهر شود و از آن مهمتر بتواند قابلیت ها ی هنری خود را کشف کند وبر آن ها بایستد و افزونشان کند .

و راستی چیست راز این جمله که" حاشا ، حاشا که قلم را به نان نفروشی که بسیار ارزان ست  " و در عین حال همیشه هستند کسانی که می فروشند و بدنامی و باد برای خود درو می کنند ، به خود چنین پاسخ دادم ماندن در ذات هنر و ایستادن در مقابل شهرت زود به دست امده حتما دشوار ست حتی اگر فرد بداند که این شهرت کوتاه ست و شهرت ماندگار چیزی ست که در طول سالیان به دست می آید و ماندگار می شود .

بیانیه را خواندم و بی هیچ افسوسی کوتوله ها و نان به نرخ روز خورهای بازی های تلویزیونی را شناختم ، فقط همین ! و این چیزی نیست که نه در ذهن من که در ذهن هیچ کس دیگری ماندگار شود ولی اگر یکی از همین افراد پس از سال ها به دنبال راهی برای خود در جامعه ی بزرگ هنری –
روشنفکری ایران برآید و بخواهد ست و پایی بزند که نامش در کنار بزرگان باشد ، گمان نمی کنم آن وقت من یا دیگرانی که این لیست را خوانده اند این نام ها را به خاطرنیاورند و به یاد نیاورند که همین افراد حالا چگونه برای این که جایی در اذهان بیابند دارند خود را به آب و آتش می زنند اما ذهن انسان که دست خودش نیست ، نمی تواندفراموش کند ، اسامی ردیف شده پشت سر هم را فراموش می کند اما رفتاری ر اکه پشت هر نام می ماند تا همیشه به خاطر می سپارد .   

ویلون نوازی در مترو

معمولا ایمیل های ناشناس را باز نمی کنم .اما چند روز قبل ایمیلی به دستم رسید که عنوانش مجذوب کننده بود و نتوانستم بر کنجکاوی خود غلبه کنم پس به سراغش رفتم  البته که اشتباه نکرده بودم . ازدوست ناشناس فرستنده ی این مطلب سپاسگزارم .نکته ی قابل توجه در این نوشته مرا به این نکته متذکر ساخت که در جایی که هنر و علم دارای ارزش باشند چه کارهای تحقیقاتی -علمی برای اعتلای هنر می توان انجام داد .

در یک سحرگاه سرد ماه ژانویه، مردی وارد ایستگاه متروی واشینگتن دی سی شد و شروع به نواختن ویلون کرد.

این مرد در عرض ۴۵ دقیقه، شش قطعه ازبهترین قطعات
باخ را نواخت. از آنجا که شلوغ ترین ساعات صبح بود، هزاران نفر برای رفتن به سر کارهای‌شان به سمت مترو هجوم آورده بودند.
سه دقیقه گذشته بود که مرد میانسالی متوجه نوازنده شد. از سرعت قدم‌هایش کاست و چند ثانیه‌ای توقف کرد، بعد با عجله به سمت مقصد خود براه افتاد.
یک دقیقه بعد، ویلون‌زن اولین انعام خود را دریافت کرد. خانمی بی‌آنکه توقف کند یک اسکناس یک دلاری به درون کاسه‌اش انداخت و با عجله براه خود ادامه داد.
چند دقیقه بعد، مردی در حالیکه گوش به موسیقی سپرده بود، به دیوار پشت‌ سر تکیه داد، ولی ناگاهان نگاهی به ساعت خود انداخت وبا عجله از صحنه دور شد،
کسی که بیش از همه به ویلون زن توجه نشان داد، کودک سه ساله‌ای بود که مادرش با عجله و کشان کشان بهمراه می ‌برد. کودک یک لحظه ایستاد و به تماشای ویلون‌زن پرداخت، مادر محکم تر کشید وکودک در حالیکه همچنان نگاهش به ویلون‌زن بود، بهمراه مادر براه افتاد،
این صحنه، توسط چندین کودک دیگرنیز به همان ترتیب تکرار شد، و والدین‌شان بلا استثنا برای بردن‌شان به زور متوسل شدند.
در طول مدت ۴۵ دقیقه‌ای که ویلون‌زن می نواخت، تنها شش نفر، اندکی توقف کردند. بیست نفر انعام دادند، بی‌آنکه مکثی کرده باشند، و سی و دو دلار عاید ویلون‌زن شد. وقتیکه ویلون‌زن از نواختن دست کشید و سکوت بر همه جا حاکم شد، نه کسی متوجه شد. نه کسی تشویق کرد، ونه کسی او را شناخت.
هیچکس نمی‌دانست که این ویلون‌زن همان (جاشوا بل ) یکی از بهترین موسیقیدانان جهان است، و نوازنده‌ی یکی از پیچیده‌ترین فطعات نوشته شده برای ویلون به ارزش سه ونیم میلیون دلار، می‌باشد.
جاشوا بل، دو روز قبل از نواختن در سالن مترو، در یکی از تاتر های شهر
بوستون، برنامه‌ای اجرا کرده بود که تمام بلیط هایش پیش‌فروش شده بود، وقیمت متوسط هر بلیط یکصد دلار بود.
این یک داستان حقیقی است،نواختن جاشوا بل در ایستگاه مترو توسط واشینگتن‌پست ترتیب داده شده بود، وبخشی از تحقیقات اجتماعی برای سنجش توان شناسایی، سلیقه و الوویت
‌های مردم بود.
نتیجه: آیا ما در شرایط معمولی وساعات نا‌مناسب، قادر به مشاهده ودرک زیبایی هستیم؟ لحظه‌ای برای قدر‌دانی از آن توقف می‌کنیم؟ آیا نبوغ وشگرد ها را در یک شرایط غیر منتظره می‌توانیم شناسایی کنیم؟
یکی از نتایج ممکن این آزمایش میتواند این باشد:
اگر ما لحظه‌ای فارغ نیستیم که توقف کنیم و به یکی از بهترین موسیقیدانان جهان که در حال نواختن یکی از بهترین قطعات نوشته شده برای ویلون، است، گوش فرا دهیم، چه چیز های دیگری را داریم از دست میدهیم؟

---

نقل از محمد تقی طهماسب ناظمی

یک داستان خیلی خیلی شتاب زده

گاندی :
"اول
نادیده ات می گیرند، بعد مسخره ات می کنند، آن وقت با تو می جنگند، ولی در نهایت
پیروزی با تست."

                         پیرزن و عروسک هایش(؟)

رنگی سرخ بر زمینه ی یکدست سبز
پاشید . و منتشر شد . پیرزن دنبال قطرات سرخ را گرفت و به پهن دشت بیکرانه ای رسید
که یکسر سبزه زار بود و در آن فضای پهناور خودش را دید که سرگردان به هر سو چشم می
چرخاند تا نقطه ای معلوم را بیابد . بعد ناگهان از گوشه ای از سبزه زار تلفنی زنگ
می خورد ، خود را به کیوسک قدیمی و زردنگ تلفن رسانید اما تا به آن برسد پایش به
سنگی سیاه لغزده و نقش زمین شده بود ، صدای زنگ تلفن همچنان در آن بیکرانه طنین
انداز بود و او را نای برخاستن نبود .همان طور که به پشت افتاده بود از گوشه ی چشم
به سنگ سیاه نگاه کرد و دو چشم ریز درخشان روی او با شکافی چون دهان یکسره باز او
را در خود لرزاند ، با تمام تلاش تقلا می کرد که برخیزد و صدای زنگ تلفن حالا تبدیل
به بوقی ممتد از بی مخاطبی شده بود و در تقلایش برای رسیدن به کیوسک از خواب پرید
. دهانش خشک بود ، عادت نداشت که شب ها بیدار شود و تشنه باشد . او مدت ها بود
خواب ندیده بود ، درست از روزی که از خواب برخاسته ودیده بود همه از اطرافش
رفته اند ، کسی نمانده بود ، خانه خالی خالی بود و او را بی خبر گذاشته و رفته
بودند و بعد دیگر نیامدند ، نمی خواست پاپیچشان شود که برگردند یا او را با خود
ببرند ، آن قدر نیامدنشان طول کشید که او دیگر شکل زندگی خود را یافته بود بی
هیچ امیدی ، همان وقت ها بود که به یاد درگذشتگانش – نه آن ها که رفته بودند _
عروسک های یادبود را خریده بود و از شب همان روز دیگر هرگز خوابی ندیده بود وحالا
ناگهان با تکان این خواب عجیب  برخاسته و در تاریکی اتاق کورمال کورمال دنبال
کلید چراغ می‌گشت تا روشنی‌اش ، وضعیت تازه‌ی دشوارش را برایش قابل فهم کند اما نه
روشنایی اتاق و نه رفع تشنگی اش چیز یبه درک او نیفزود . نه این که بخواهد معنای
خوابش را دریابد یا معنای  وضوح غیر قابل
انکار خواب را دریابد ، بلکه این کیفیت خواب دیدن بود که او را برانگیخته و به فکر
برده بود ، همان طور که نشسته و فکر می کرد ،متوجه شد که یک پارچ آب را تمام
کرده اما از تکان های دلش کاسته نشده است هنوز . با خودش فکر کرد چه چیزی می تواند
حالا بعد از این همه مدت دلش را چنان لرزانده باشد که زندگانی مرده اش را در خواب
شکلی و رنگی دهد و ا زهمه مهم تر آن سبزی بینهایت که احاطه اش کرده بود و تلفنی که
زنگ می خورد انگار هنوز در گوشش ، القاگر چه پیامی بود . دمی همان طور نشسته چشم
بر هم گذاشت  وچند نفس عمیق کشید ، به ردیف
عروسک های خاموش و دست بسته اش روی طاقچه خیره شد و دانست که این رنگ جدید که در
احوالش پیدا شده نشانی از هیچ کدام از آن ها یا اشیای مرده ی اتاق نیست . از
رختخواب بیرون آمد و پشت پنجره رفت ، شب در ساکت ترین حالت خود نفس می کشید اما در
تنفس ناموزون آن چیزی بود مثل بو که معنایش را در نمی یافت . برای اولین بار پس از
سالیان یاد کسانش افتاد که مدت ها پیش ترکش کرده و رفته بودند ، فکر کرد ماه بر
آنان هم می تابد و آن ها هم سکوت بویناک شب را احساس می کنند هر جا که باشند . بعد
برگشت و اولین کاری که به ذهنش رسید را انجام داد، دوشاخی تلفن را وصل کرد و
امتحانش کرد که تلفن کهنه و گرد گرفته بوق داشته باشد . دمی به صدای بوق ممتد تلفن
گوش سپرد ف، احساس کرد چقدر این صدا را دوست دارد و چقدر این صدا به بوی شب نزدیک
است ، بویی آبستن ! بادش آمد که زمانی وقتی به ترکیب جدیدی
از کلمات دست می یافت آن ها را در دفترچه ی کوچکش می نوشت ، دفتر چه ای که سال ها
بود خبر از آن نگرفته بود . به آشپزخانه رفت ودر کتری آب جو ش  آورد و کمی برای خودش
چا ی دم کرد و همان طور که نشسته بود و محو بو و سکوت سنگین شب بود جرعه جرعه چای
خورد . تشنگی ! این هم حسی بود که مدت ها پیش از دست داده بود . همان طور که در
سکوت غرق شده بود به آن چه در طول آن روز و رزوهای پیش از سر گذرانده بود اندیشید ، زندگی اش چنان معمولی بود و کارهایش چنان تکراری که حادثه ای برای به خاطر ماندن
نمی ماند ، با خود گفت دوباره سعی می کنم . چند باری دیوان حافظ را که از روی
تاقچه برداشته بود و کنارش گذاشته بود خواست باز کند اما دلش راضی نشد که این سکوت
را بشکند ،سکوت داشت رازی را به او می گفت که نمی دانست . دوباره برای خودش چا
ی ریخت و در نور بی حال چراغ به رنگ ارغوانی آن خیره شد . با خود فکرکرد درخشش رنگ
چای از چیست ، وقتی که رنگی چنین کدر است و بلافاصله با این فکر یک جفت چشم قهوه
ای را به خاطر آورد ، یک جفت چشم جوان که روز همین شب در کوچه به رویش خندیده بود
، سعی کرد بیشتر فکر کند تا چهره ی آن چشم ها را به خاطر آورد ، درخشش آن چشم ها
چیزی شبیه رنگ چا ی بود خسته اما راضی و آن برق ... چند بار زیر لب تکرا رکرد آن
برق .. برق آن چشم ها ی جوان و بعد یک انگشت را به یاد آورد انگشت سبابه ی پسری
جوان که به شکلی مبهم رنگ سبز را برایش تداعی گر بود ، رنگی شبیه همان که در خواب
دیده بود ، راضی از این که افکارش دارد راه به جایی می برد بی اختیار قندی به دهان
گذاشت ، قند مزه ی شور و گس خاک را می داد ، مدت ها بود که قندان همان طور روی
تاقچه بی استفاده مانده بود چون با تلخی بی نهایت دهانش ، طعم قند فقط تلخی را
بیشتر به رخش می کشید اما حالا آن تکه قند زرد شده را با ولع می مکید ، دوست داشت
آن را بجود اما فوران افکار مجال را از او گرفته بود ، حالا به روشنی یادش بود که
آن جفت چشم قهوه ای جوان آن روز در کوچه در حالی که داشت می گریخت به رویش لبخند
زده بود و انگشت اشاره ی سبزش را رو به او تکان داده و گفته بود مادرجان ! سبز
باشی و چون نسیمی به سبکی وزیده و رفته بود . حالا آن جفت چشم جوان بود که خون را
در رگ هایش به جنبش آورده بود . به تندی برخاست و پرده را کنار زد و با تشویش به
انتهای کوچه نگریست . او حالا نگران یک جفت قهوه ای غمناک بود که به روشنی لبخند
می زد

به خاطر این دست ها که امروز در ولی عصر به آسمان گشوده شد

از عموهای‌ات

نه به خاطرِ آفتاب نه به خاطر
ِ حماسه

به خاطرِ سایه‌ی بام ِ کوچک‌اش

به خاطر ِ ترانه‌یی

                         کوچک‌تر از دست‌های تو

نه به خاطر ِ جنگل‌ها نه به
خاطر ِ دریا

به خاطر ِ یک برگ

به خاطر ِ یک قطره

                       روشن تر از چشم ‌های تو

نه به خاطر ِ دیوارها – به
خاطر ِ یک چپر

نه به خاطر ِ همه انسان‌ها –به
خاطر ِ نوزاد دشمن‌اش شاید

نه به خاطر ِ دنیا – به خاطر ِ
خانه‌ی تو

به خاطر ِ یقین ِ کوچک‌ات

که انسان دنیایی ست

به خاطر ِ آرزوی یک لحظه‌ی من
که پیش ِ تو باشم

به خاطر ِ دست‌های کوچک‌ات در
دست‌های بزرگ ِ من

و لب‌های بزرگ ِ من

بر گونه‌های بی‌گناه ِ تو

به خاطر ِ پرستویی در باد ،
هنگامی که تو هلهله می‌کنی

به خاطر ِ شبنمی بر برگ ،
هنگامی که تو خفته‌ای

به خاطر ِ یک لبخند

هنگامی که مرا در کنار ِ خود
ببینی

به خاطر ِ یک سرود

به خاطر ِ یک قصه در سردترین ِ
شب‌ها تاریک‌ترین ِ شب‌ها

به خاطر ِ عروسک‌‌های تو ، نه
به خاطر ِ انسان‌های بزرگ

به خاطر ِسنگ‌فرشی که مرا به
تو می‌رساند ، نه به خاطر ِ شاه راه‌های

                                                            
                         دوردست 

به خاطر ِ ناودان ، هنگامی که
می‌بارد

به خاطر ِ کندوها و زنبورهای
کوچک

به خاطر ِ جار ِ سپید ِ ابر در
آسمان ِ بزرگ ِ آرام

به خاطر ِ تو

به خاطر ِ هر چیز ِ کوچک و هر
چیز ِ پاک به خاک افتادند

به یاد آر

عموهای‌ات را می‌گویم

از مرتضا سخن می گویم .